Umowa barterowa
- czym jest i w jaki sposób rozliczać się z fiskusem?
Coraz bardziej znaczącym rynkiem marketingowym są usługi influencerów. Wysoce rozpoznawalnych i wpływowych ludzi, którzy otrzymają do testowania pewien produkt, a następnie wyrażają o nim swoje opinie. Najczęściej są to komentarze pochlebne, podkreślające zalety, które mają zwiększyć popularność produktu wśród obserwatorów. Mamy tu więc do czynienia z klasycznym barterem. Producent udostępnia bezpłatnie swój produkt celem rekomendacji. Zaś influencer używa swoich wpływów do zwiększenia grona klientów.
Czym jest umowa barterowa?
Umowa barterowa jest najstarszą formą dokonywania rozliczeń pomiędzy ludźmi. Polega ona na wymianie towaru lub usługi za inny towar lub usługę. Nasi praprzodkowie wymieniali skóry zwierząt za owoce, kamienne narzędzia za ozdoby z kości zwierzęcej. A nawet służbę ochrony i polowania w zamian za schronienie i pożywienie. Dziś oczywiście rola barteru w dużej mierze została zmarginalizowana i przejęta przez pieniądz. Jednak marketing udowadnia, że rządzi się swoimi prawami, które czasami pozostają niewrażliwe na walutę.
Umowa barterowa najczęściej stosowana jest właśnie w marketingu. Z tego względu, że jedna strona w zamian za testowanie i pozytywne opiniowanie produktu udostępnia testerowi – influencerowi – towar bez odpłatności. Teoretycznie bez odpłatności. Bowiem ani producent nie płaci za reklamę u influencera, ani influencer nie płaci za możliwość użytkowania produktu. W praktyce jednak obie strony są jednocześnie i usługodawcą i usługobiorcą. Przy całej swojej prostocie funkcjonowania dzieją się skutki prawne i podatkowe. Nad którymi warto się pochylić i rozstrzygnąć, w jaki sposób się z nich rozliczyć.
Umowa barterowa a podatek dochodowy
Jako że transfer dóbr odbywa się bez udziału pieniądza, to wciąż zarówno usługę reklamy, jak i wartość produktu mierzyć będziemy w jednostce monetarnej. Taki stan prawny sprawia, że mówić będziemy o tzw. świadczeniach w naturze. Które – podobnie jak przy zakupach za gotówkę – rodzą zobowiązania podatkowe. Przypadek barteru handlowego (a zatem otrzymania towar/usługę za towar/usługę) za przychód uważana jest wartość należnego świadczenia w postaci otrzymywanych towarów.
Nie warto jednak manipulować przy wartości świadczenia. Czy to w kierunku zawyżenia, czy zaniżenia wartości, organ podatkowy ma prawo przeprowadzić kontrolę i oszacować faktyczną wysokość przychodu. Jeśli takie działanie zostanie udowodnione, a podmioty nie wykażą istotnego powodu zawyżenia lub zaniżenia wartości, konieczne będzie uregulowanie daniny podatkowej. A kosztami opinii biegłego obciążony będzie zbywający (czyli osoba oferująca dany towar lub usługę).
Przykład wymiany barterowej
Rozważmy zatem następujący przykład. Influencerka współpracująca z producentem cieni do powiek otrzymuje produkt do profesjonalnej recenzji oraz reklamy. Koszt przekazanej paletki z cieniami w sprzedaży hurtowej zostaje oszacowany na 60 złotych. Influencerka z kolei oferuje videorecenzję na swoim kanale w mediach społecznościowych. Oszacowaną na 30 złotych, dwa zdjęcia (każde po 5 złotych) oraz wpis na blogu (o wartości 20 złotych). Strony zawierają umowę. Jednak w celu uniknięcia opodatkowania wpisują w umowie wartość usług na kwotę 20 złotych. O ile w przypadku influencerki trudne będzie do udowodnienia zaniżenie kwoty (wszak mogła przystać na niekorzystną dla siebie propozycję z sobie wiadomych pobudek). O tyle zaniżony koszt paletki z cieniami jest stosunkowo prosty do udowodnienia. Producent kosmetyku zostanie zatem zobowiązany do uregulowania podatku dochodowego, od którego się uchylił. Jednocześnie pokryje koszty badania przeprowadzonego przez biegłego sądowego.
Umowa barterowa a VAT
Skoro mamy do czynienia z towarami lub usługami, pojawić się musi także podatek VAT. W tym przypadku opodatkowana zostanie dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Z odpłatnością – w myśl ustawy o VAT – mamy do czynienia nie tylko przy transakcji pieniężnej. Ale także przy barterze. Rejestracja i dokumentacja świadczeń wykonanych w ramach transakcji barterowych odbywa się w taki sam sposób, jak w przypadku klasycznych, gotówkowych transakcji.
Transakcja barterowa nie tylko rodzi ze sobą zobowiązanie z tytułu podatku od towarów i usług. Ale także konieczność stosowania odpowiednich stawek podatkowych. Odpowiadają one tym samym stawkom procentowym, co faktycznie zakupione produkty, opłacone przy pomocy gotówki. Aktualne stawki podatkowe znaleźć można w ustawie o VAT, jak również w postaci grafik na portalach branżowych.