Bezpieczny Pesel – jak chronić swoje dane?

Żyjemy w czasach, w których szczególnie musimy zadbać o ochronę swoich danych osobowych. Utrata dokumentów i dostanie się ich w nie powołane ręce, może doprowadzić do uruchomienia lawiny mało przyjemnych zdarzeń. Od wyłudzenia kredytu bankowego, czy pożyczki przez internet, po wypożyczenie samochodu. Jak zapobiegać tego rodzaju sytuacjom? Na ten temat rozmawiam z Natalią Iwan, reprezentującą firmę Crif, odpowiedzialną za markę Bezpieczny Pesel.

Obserwując choćby same internetowe zapytania w wyszukiwarce, da się zauważyć, że wiele osób wykazuje zainteresowanie tematem ochrony swoich danych osobowych. Jednak nie do końca orientuje się, w jaki sposób należycie o to zadbać. Główną ideą powstania serwisu Bezpieczny Pesel było właśnie edukowanie społeczeństwa pod tym kątem.

Natalia Iwan, Marketing Leader w CRIF Sp. z o.o.

Serwis Bezpieczny PESEL powstał jako projekt CSR we współpracy z Polskim Związkiem Instytucji Pożyczkowych w 2017 r. Od tego czasu zapobiegliśmy wyłudzeniom na kwotę ponad 40 mln złotych. Serwis nie tylko pozwala szybko i łatwo zastrzec numer PESEL. Prezentuje teksty edukacyjne opisujące działanie rozwiązania, ale również odwołuje się do codziennych sytuacji, w których narażeni jesteśmy na kradzież tożsamości.

Okazanie dowodu osobistego – gdzie i kiedy?

Istnieje również duża nie wiedza, w temacie okazywania dowodu osobistego. Gdzie i komu powinniśmy okazywać dowód do wglądu, a gdzie absolutnie nie powinniśmy tego robić?

Temat okazywania dowodu osobistego, czy też innych danych osobowych w określonych sytuacjach, związany jest bezpośrednio z ochroną tych danych. Trzeba mieć świadomość, że jeśli jesteśmy w sytuacji, kiedy identyfikacja naszej tożsamości jest możliwa bez okazywania dowodu, to weryfikujemy się bez jego okazywania. Nie zawsze do weryfikacji konieczne jest podawanie wszystkich informacji z dowodu osobistego. Zasłaniamy te informacje, których nie musimy ujawniać. Przede wszystkim nie działajmy automatycznie – ktoś prosi nas o pokazanie dowodu, to pokazujemy. Mamy prawo zapytać, dlaczego mamy okazać dowód osobisty (jakie dane, która stronę dowodu?). Zdecydowanie bądźmy wyczuleni na zabranie dowodu przez osoby trzecie i np. kserowaniu, czy skanowaniu.

Taka świadomość ochrony swoich danych osobowych nie dotyczy tylko sytuacji stacjonarnych (u lekarza, w urzędzie, itp.) dotyczy również naszej aktywności w Internecie.

Zastrzeżenie dowodu przez Bezpieczny Pesel

Za pośrednictwem systemu Bezpieczny Pesel mamy możliwość bezpłatnego zastrzeżenia numeru Pesel. W jakich sytuacjach powinniśmy wykonać taką czynność?

Zastrzeżenie numeru PESEL oraz cofnięcie zastrzeżenia jest bezpłatne. Bez względu na liczbę zastrzeżeń wykonanych przez jednego Zastrzegającego. Najczęstsze sytuacje, kiedy zastrzegamy numer PESEL związane są niestety już z konkretną sytuacją wycieku danych. Wtedy szukamy, czy to w Internecie, czy wśród znajomych co zrobić. Wyciek danych nie oznacza jeszcze, że nasze skradzione dane zostały / zostaną użyte do zaciągnięcie niechcianej pożyczki. A to jest główny cel serwisu bezpiecznypesel.pl, dlatego nawet w sytuacji, kiedy wiemy, że nasze dane dostały w niepowołane ręce, warto zastrzec numer PESEL.

Jeśli nie jesteśmy zainteresowani zaciągnięciem pożyczki, również zastrzeżenie numeru PESEL jest opcją ochrony naszych danych osobowych. W przypadku, kiedy osoba trzecia będzie chciała wziąć pożyczkę i w tym celu wykorzystać nasz PESEL nie powinna jej otrzymać. Jeśli firma pożyczkowa z sektora pozabankowego zweryfikuje wniosek takiej osoby o pożyczkę. Prewencyjnie, by nie popaść w spiralę zadłużenia. Jeśli ulegam pokusie impulsywnych zakupów i zbył łatwo decyduję się na pożyczki, by sfinansować zakupy, to zastrzeżenie numeru PESEL na pewno utrudni impulsywne podejmowanie decyzji o kolejnym zadłużeniu.

Oczywiście, jeśli pożyczka będzie nam potrzebna, to wystarczy skorzystać z serwisu i cofnąć zastrzeżenie. Warto również skorzystać z serwisu i zastrzec numer PESEL. W sytuacji, kiedy nie wiemy, gdzie jest nasz dowód osobisty i co się z nim stało. Wtedy skorzystajmy z opcji zastrzeżenia na 30 dni, którego nie musimy cofać, jeśli dowód znajdziemy (wygasa samo, a numer PESEL nie jest zastrzeżony)

Zastrzeżenie numeru Pesel – krok po kroku

W jaki sposób przebiega proces zastrzeżenia numeru Pesel i czy możemy wykonać go całkowicie zdalnie i bez wychodzenia z domu?

Serwis Bezpieczny PESEL został zmodernizowany na początku 2020 roku. Korzystając z doświadczenia kontaktu z użytkownikami, skróciliśmy liczbę działań skutkujących zastrzeżeniem numeru PESEL w systemie. A szybkość tych działań zależy głównie od samego Zastrzegającego. Cały proces możemy wykonać zdalnie, wykorzystując laptop lub telefon. Przed zgłoszeniem zastrzeżenia polecam przygotowanie skanów dowodu osobistego (zasłaniamy informacje niekonieczne do zastrzeżenia). Których podanie jest obowiązkowe podczas zastrzegania numeru PESEL. Jeśli mamy gotowe skany (odpowiednia wielkość plików, zasłonięte dane), to zgłoszenie zastrzeżenia wymaga prostego wypełnienia formularza. A po jego poprawnym wysłaniu, potwierdzenia swojego działania kliknięciem w link weryfikacyjny wysyłany na adres e-mail wskazany przez Zastrzegającego w formularzu. To bardzo ważny krok, bowiem w każdym przypadku zgłoszenia zastrzeżenia numeru PESEL w serwisie bezpiecznypesel.pl, numer PESEL jest zastrzeżony. Od momentu zweryfikowania przez Zastrzegającego zgłoszenia, za pomocą właśnie kliknięcia w link aktywacyjny dostępny w poczcie elektronicznej Zastrzegającego.

CRIF dodatkowo weryfikuje dane z formularza z danymi ze skanów dowodu osobistego (dlatego prosimy o skany, które po weryfikacji są usuwane). Następnie mailowo potwierdza zastrzeżenie numeru PESEL. Serwis nie zastępuje jednak policji, innych organów administracji państwowej związanej z ochroną danych osobowych. Dlatego warto je również powiadomić o możliwości dokonania przestępstwa.

Czy zastrzeżenie w ten sposób numeru Pesel, uchroni nas całkowicie przed wyłudzeniem kredytu w banku czy też internetowej chwilówki?

Zasady działania serwisu dają możliwość firmom pożyczkowym z sektora pozabankowego weryfikacji czy danym numer PESEL jest zastrzeżony w systemie Bezpieczny PESEL, czy nie. Cała procedura przyznawania lub odmowy pożyczki jest poza serwisem. A pożyczkodawca, który wystąpił o przyznanie pożyczki i w procesie weryfikacji jego numer PESEL zostanie potwierdzony jako zastrzeżony, takiej pożyczki nie powinien otrzymać. Wiemy, że Bezpieczny PESEL działa i kwota wyłudzeń, którym serwis zapobiega corocznie rośnie wraz z liczbą zastrzeżonych PESELI.

Tymczasowe zastrzeżenie numeru pesel na 30 dni

Zaciekawiła mnie opcja tymczasowego zastrzeżenia na 30 dni? Na czym ona polega i w jakiej sytuacji może ona okazać się przydatna?

Zastrzeżenia numeru PESEL na 30 dnia dokonujemy np. W sytuacji, kiedy nie wiemy, gdzie są nasze dokumenty, a wiemy raczej na pewno, że nie zostały skradzione. Nasz numer PESEL będzie zastrzeżony na 30 dni, po tym czasie zastrzeżenie nie obowiązuje.

Jednym z niezbędnych kroków w celu dokonania zastrzeżenia numeru Pesel, jest konieczność przesłania skanu dowodu osobistego. Co jednak, gdy utraciliśmy dowód lub został on nam skradziony?

Takie sytuacje się zdarzają i mamy na nie rozwiązanie. Zastrzeżenie numeru PESEL na 30 dni nie wymaga przesłania skanów dowodu osobistego. Natomiast trzeba pamiętać, że takie zgłoszenie wygasa automatycznie po 30 dniach i warto ponownie zastrzec PESEL (już z nowym dowodem osobistym).

Warto jednocześnie nadmienić, że za pośrednictwem systemu Bezpieczny Pesel możemy nie tylko zastrzec swoje dane. Ale również dokonać cofnięcia zastrzeżenia numeru Pesel i to w każdej dowolnej chwili.

Cofnięcie zastrzeżenia związane jest z sytuacją, kiedy chcemy zaciągnąć pożyczkę. Sam proces jest równie prosty, jak zastrzeżenie. Można tego dokonać w serwisie lub wysyłając oświadczenie na adres CRIF. Szczegółowe informacje na temat jak to zrobić można znaleźć na naszej stronie FAQ.