Ogłoszenie upadłości konsumenckiej

Zadłużenie stanowi istotny problem który dotyka bardzo wiele osób. W sytuacjach na prawdę trudnych i skomplikowanych, próbujemy się ratować dodatkowymi kredytami czy pożyczkami. Takie dodatkowe finansowanie, zaciągnięte w nie przemyślany sposób, może jednak tylko pogorszyć naszą sytuację finansową, aniżeli ją poprawić. Większość takich osób wpada w pętle zadłużenia, z której nie jest w stanie się już wydostać.

Z ostatniego raportu InfoDług przygotowanego przez BIG InfoMonitor i BIK wynika, że zaległości Polaków przekroczyły w II kwartale br. 76,6 mld zł. A rekord zadłużenia posiada 63-letni mieszkaniec województwa lubelskiego, którego dług wynosi aktualnie aż 71 mln zł. Powiedzmy sobie szczerze – tak dużego zadłużenia nie da się spłacić. A jedyną możliwością w takiej sytuacji pozostaje ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Na czym to polega i kto może skorzystać z takiej możliwości? O tym rozmawiamy z Adamem Pasternakiem, przedstawicielem Kancelarii FinFocus.

Wywiad z Adamem Pasternakiem (Kancelaria Finfocus)

31 marca 2009 roku do polskiego prawa upadłościowego i naprawczego została wprowadzona ustawa o Upadłości Konsumenckiej. Niestety przez wiele lat sądy odrzucały bardzo dużą liczbę wniosków o ogłoszenie upadłości. Na radykalne zmiany w tej kwestii musieliśmy czekać do 24 marca 2020 roku. Tego dnia weszła w życie nowelizacja przepisów prawa upadłościowego. Wprowadza ona ujednolicone zasady oddłużania dla osób prowadzących działalność gospodarczą oraz konsumentów. W jakich okolicznościach możemy starać się o przeprowadzenie upadłości konsumenckiej?

Tutaj należy sprostować, że osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej (konsumenci) miały możliwość ogłoszenia upadłości już w oparciu o uprzednio obowiązujące przepisy. Także pod tym kątem nic się nie zmieniło. Zasadniczą zmianą jest fakt, że obecnie do samego ogłoszenia upadłości konsumenckiej wystarczy spełnienie tylko dwóch przesłanek. A mianowicie niewypłacalności oraz nieprowadzenia działalności gospodarczej. Przyczyny popadnięcia w stan niewypłacalności sąd analizuje dopiero na koniec postępowania. Kiedy podejmuje decyzję o udzieleniu oddłużenia oraz wiodącej do niego ścieżce.

Warto nadmienić, że nowe przepisy niemal zrównują skutki upadłości osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą do skutków upadłości konsumenckiej. Podsumowując, dzięki ostatniej nowelizacji przepisów zdecydowanie łatwiej jest ogłosić samą upadłość. Ale droga do umorzenia długów może być nieco dłuższa i trudniejsza. Przykładowo, jeśli sąd dojdzie do przekonania, że dłużnik stał się niewypłacalny w wyniku swojego rażącego niedbalstwa, to przed ostatecznym oddłużeniem może być zmuszony do wykonywania nawet 7-letniego planu spłaty wierzycieli. Jednocześnie takie przyczyny niewypłacalności całkowicie dyskwalifikowały dłużnika w świetle przepisów obowiązujących uprzednio. Biorąc pod uwagę konstrukcję obecnie obowiązujących przepisów, kluczowe wydaje się fachowe i profesjonalne przygotowanie wniosku o ogłoszenie upadłości.

Co raz większa liczba ogłoszonych upadłości

Tutaj można wspomnieć że lipiec 2020 roku był rekordowy jeśli chodzi o ilość ogłoszonych upadłości konsumenckich w Polsce. To pokazuje, że co raz więcej ludzi decyduje się na taki krok…

Zdecydowanie widzimy zwiększone zainteresowanie upadłością konsumencką. Ożywienie w zakresie składanych wniosków z pewnością spowodowane jest wspomnianą nowelizacją przepisów oraz epidemią COVID-19. Której skutki zachwiały finansami wielu osób. Należy jednak mieć na uwadze, że ostatnie „wyniki” ogłoszonych upadłości konsumenckich są i tak mizerne w porównaniu chociażby z krajami sąsiednimi jak Czechy czy Niemcy. Co więcej, specjalistyczne analizy wskazują, że problemy z terminowym spłacaniem swoich zobowiązań może mieć nawet ponad 2 miliony Polaków. A należy przyjąć, że ta liczba wzrosła i będzie wzrastała w wyniku epidemii. W takich okolicznościach należy spodziewać się dalszego wzrostu składanych wniosków i ogłaszanych upadłości. Co koniec końców może mieć dobry wpływ na gospodarkę, ponieważ zmniejszy liczbę osób uciekających do szarej strefy oraz ukróci wydatki na bezskuteczne egzekucje lub działania windykacyjne.

Czy ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest długim i czasochłonnym procesem?

Na takie pytania ze strony naszych klientów odpowiadamy, że od momentu złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości trzeba przygotować się na ok. 3 miesiące oczekiwania. Oczywiście ten czas zależy od sądu, do którego składamy wniosek. Sądy działające w mniejszych ośrodkach z reguły działają szybciej. Natomiast wydziały upadłościowe w największych miastach potrzebują więcej czasu na rozpatrzenie wniosku. Z uwagi na znacznie większą ilość postępowań. Czas trwania postępowania po ogłoszeniu upadłości zależy od stopnia skomplikowania sytuacji danego dłużnika. Najdłużej będą trwały postępowania, w których syndyk będzie likwidował majątek upadłego lub brał udział w postępowaniach sądowych (np. postępowanie spadkowe). Z kolei dłużnik nie posiadający majątku ani skomplikowanej sytuacji prawnej może liczyć, że jego postępowanie odbędzie się w trybie uproszczonym. Może wówczas potrwać zaledwie kilka miesięcy (6-9).

Na co musi się przygotować osoba decydująca się na taki krok?

Po pierwsze trzeba wykonać żmudną pracę polegającą na odnalezieniu wszelkiej możliwej korespondencji od wierzycieli, sądów i komorników. Aby można było wystartować z przygotowywaniem wniosku. Następnie musimy przede wszystkim uzbroić się w cierpliwość w oczekiwaniu na decyzję sądu. Po wyznaczeniu syndyka musimy liczyć się z kilkoma dolegliwościami. Zajęcie części wynagrodzenia, przekierowanie korespondencji na adres syndyka, problemy z korzystaniem z bankowości. Każdy dłużnik musi mieć świadomość, że upadłość to procedura sądowa, w której obwiązują pewne rygory. Jednak warto je znosić, bo na koniec czeka nagroda w postaci pozbycia się długów.

Anulowanie wszystkich długów z kilkoma wyjątkami

Czy upadłość konsumencka całkowicie rozwiązuje problem zadłużenia a więc eliminuje wszystkie posiadane zobowiązania finansowe. Czy też po ogłoszeniu upadłości, nadal będziemy obarczeni dodatkowymi zobowiązaniami?

Postanowienie o umorzeniu zobowiązań anuluje niemal wszystkie długi, które powstały przed dniem ogłoszenia upadłości. Jedyne wyjątki stanowią zobowiązania o charakterze alimentacyjnym. Z rent z tytułu odszkodowania, orzeczone przez sąd kary grzywny, naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia, zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie, zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia oraz zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu. Tak naprawdę z pośród wymienionych rodzajów zobowiązań częste są jedynie zaległości alimentacyjne, pozostałe należą do rzadkości. Podsumowując, umorzeniu w upadłości konsumenckiej podlegają wszystkie najczęściej spotykane zobowiązania takie jak pożyczki, kredyty, zaległości podatkowe czy zaległości wobec ZUS.

Czy przeprowadzenie ogłoszenia upadłości możliwe jest w przypadku osób które nie posiadają zatrudnienia, a więc nie uzyskują aktualnie żadnych dochodów?

Jak najbardziej, do ogłoszenia upadłości konsumenckiej nie jest wymagany majątek czy uzyskiwanie dochodów.

Ogłoszenie upadłości a zachowanie prawa własności do nieruchomości

A czy w ramach umorzenia konsumenckiego istnieje możliwość przeprowadzenia częściowego umorzenia długu np. tak aby zachować prawo własności do posiadanej nieruchomości?

Jeżeli sytuacja dłużnika wskazuje na możliwość zawarcia układu z wierzycielami, istnieją dwie alternatywy pozwalające na ewentualne zachowanie części majątku. Jest to układ w upadłości oraz postępowanie o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli. Zdecydowanie się na wybór którejkolwiek z tych opcji powinno być jednak poprzedzone przynajmniej konsultacją z prawnikiem specjalizującym się w tej dziedzinie.

Czy istnieją sytuację, w przypadku których, sąd może odrzucić wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej? W jakich sytuacjach ma to najczęściej miejsce?

Tutaj zapewne chodzi o oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości, do odrzucenia dochodzi bez merytorycznego rozpatrzenia, ze względu na błędy proceduralne. W obecnym stanie prawnym do oddalenia wniosku może dojść jedynie w wypadku, gdy sąd stwierdzi, że dłużnik jest wypłacalny lub okaże się, że posiadał status przedsiębiorcy, tj. nie był konsumentem.

Brak majątku a ogłoszenia upadłości konsumenckiej

Co w przypadku osób posiadających bardzo duże zadłużenia, które oficjalnie nie posiadają żadnego majątku np. w postaci nieruchomości? Czy w takim przypadku mogą one również starać się o ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Brak majątku nie jest żadną przeszkodą do przeprowadzenia upadłości konsumenckiej. Nie ma również górnej ani dolnej granicy wysokości zadłużenia, kluczowy jest stan niewypłacalności.

Czy osoba decydująca się na ogłoszenie upadłości konsumenckiej, musi się przygotować na jakieś dodatkowe koszty np. sądowe, które będzie musiała ponieść?

Wniosek o ogłoszenie upadłości podlega opłacie sądowej w wysokości 30,00 zł. Koszty ponoszone na dalszym etapie to ewentualne zajęcie wynagrodzenia przez syndyka, które może z resztą zostać w elastyczny sposób ustalone przez sąd. Cena samego przygotowania wniosku o ogłoszenie upadłości czy poprowadzenia sprawy to już kwestia otwarta, ponieważ rozpiętość cenowa jest bardzo dużo. Ze swojej strony mogę powiedzieć, że w Kancelarii Finfocus staramy się dostosować ceny naszych usług tak, aby mogły z nich skorzystać nawet osoby w bardzo trudnej sytuacji finansowej.

Rozmawiał: Karol Jaszewski